Neden Yüzer Ges?
Norges Teknisk-Naturvitenskapelige Universitet (NTNU) tarafından yapılan araştırmaya göre;
💡 Küresel hidroelektrik rezervuarlarının %5-10’unu FPV ile kaplamak, bugün hidroelektrik kadar elektrik üretebilir.
💡 FPV, yalnızca hidroelektrik rezervuarlarından çok daha büyük ölçüde kullanılabilir;
💡 Dünya okyanuslarının %0,17’sini güneş adaları ile kaplarsanız, 2050 yılında tüm dünyanın enerji ihtiyacı karşılanacaktır.
💡 FPV, alan kullanımı açısından açık deniz rüzgarı ile rekabet edebilir
Yüzer güneş enerjisi, özellikle nüfus yoğunluğunun yüksek olduğu ve mevcut arazi kullanımının rekabet halinde olduğu ülkelerde güneş enerjisi üretim kapasitesinin artırılması için yeni fırsatlar sunmaktadır. Hidroelektrik sahalarında mevcut elektrik iletim altyapısının kullanılması, talep merkezlerine yakınlık, suyun soğutma etkileri ve toz varlığının azalması sayesinde gelişmiş enerji verimi ile kara tabanlı sistemlere göre belirli avantajları vardır.
Mevcut hidroelektrik santrallerine yüzer güneş enerjisi kapasitesi ekleme olasılığı, özellikle esnek bir şekilde işletilebilen büyük hidroelektrik sahaları söz konusu olduğunda, özellikle ilgi çekicidir. Güneş enerjisi kapasitesi bu tür hidroelektrik santrallerinin enerji verimini artırmak için kullanılabilir ve ayrıca hidroelektrik santralinin “baz yük” yerine “pik yük” modunda çalışmasına izin vererek düşük su mevcudiyeti dönemlerini yönetmeye yardımcı olabilir. Ve faydalar iki yönlüdür: hidroelektrik, “yük takip” modunda çalışarak değişken güneş enerjisi çıktısını yumuşatabilir.
Hidroelektrik ve fotovoltaik içeren hibrit projeler, hidroelektrik santralleri için giderek daha cazip hale geliyor. Kombinasyon, hidroelektrik santrallerinin üretimini azaltan düşük su seviyesi sorununu çözer.
Yüzen GES’lerin bazı avantajları;
- Mülkiyet sorunları olmadan monte edilebilirler, bu nedenle tarım, mera ve orman alanları üzerindeki baskı azalması,,
- Kara tabanlı kurulumlar için yapılması gereken tesviye veya temel atma gibi büyük saha hazırlığı ihtiyacının ortadan kaldırılması,
- Su yüzeyinin soğuma etkisi dolayısıyla panellerin daha verimli enerji üretmesi,
- Su yüzeyinde, güneş ışığı yansımayı yüksek olup, daha verimli enerji üretilmesi,
- Güneş panelleri gölge sağladığı ve rüzgarın buharlaştırıcı etkilerini sınırladığı için su rezervuarlarından buharlaşmanın azalması
- Arazi ve çatı tipi GES’lere göre toz kirliliğinden daha az etkilenirken daha çok verimli olacaktır,
- Ulaşımı daha kolay ve montajı daha kısadır,
- Temizlik için daha az su kullanımı gereklidir,
- Azalan alg büyümesi sayesinde su kalitesinde iyileşmeler,
- Hidroelektrik rezervuarlarında ek faydalar vardır. Elektrik dağıtımı için şebeke bağlantıları zaten mevcuttur ve iki güç kaynağı, gün boyunca mevcut olan güneş enerjisi ile birbirini tamamlayabilir ve güneş battıktan sonra hidroelektrik üretmek için su tasarrufu yapmasına imkân tanır.
Her geçen gün ülkemizde ve dünya genelinde iklim değişikliği krizi baş göstermektedir. İklim değişikliğine bağlı olarak kuraklaşma, orman yangınları v.b artan çevre sorunlarına çözüm bulanması zorunlu hale gelmiştir. Bu kapsamda, 2020 sonrası iklim değişikliği rejiminin çerçevesini oluşturan Paris Anlaşması, 2015 yılında kabul edilmiştir. COP 21’de, 2020 sonrası için ilk kez küresel ölçekte bütün ülkeler sera gazı emisyon azaltımı taahhüdünde bulunmuşlardır. Anlaşma, 4 Kasım 2016 itibariyle yürürlüğe girmiş ve ülkemiz de Paris Anlaşması’nı, 22 Nisan 2016 tarihinde, New York’ta düzenlenen Yüksek Düzeyli İmza Töreni’nde 175 ülke temsilcisiyle birlikte imzalamıştır.
Anlaşma, insan kaynaklı sera gazı salımlarının neden olduğu küresel sıcaklık artışını uzun vadede, sanayileşme öncesi döneme kıyasla 2 santigrat derecenin altıyla sınırlamayı hedeflemekte; bu konuda 1,5 santigrat dereceyi yakalamanın önemine dikkat çekmektedir.
Paris Anlaşması’nın uzun dönemli hedefi, endüstriyelleşme öncesi döneme kıyasen küresel sıcaklık artışının 2°C’nin olabildiğince altında (mümkünse 1.5 oC seviyesinde) tutulmasıdır. Bu hedef fosil yakıt (petrol, kömür) kullanımının tedricen azaltılarak, yenilenebilir enerjiye yönelinmesini gerektirmektedir.
Haziran 2022 sonu itibariyle Türkiye’nin güneş enerjisine dayalı elektrik kurulu gücü 8,479 MW. Bu sayı 2021 yılında 7.816 MW iken 2020 yılında 6.667 MW ve 2019 yılında 5.995 MW idi. Güneş enerjisinin toplam kurulu güç içerisindeki oranı, Haziran 2022 sonu itibariyle %8,35. Bir önceki yıl %7,83 olan bu oran 2020 yılında %6,95 ve 2019 yılında %6,57 idi. Buna rağmen ülkemizde güneş enerjisi kullanımı tam kapasitesine ulaşabilmiş değildir.
Ülkemizin 2050 yılındaki sıfır karbon hedefine ulaşması için, 2030’a kadar her yıl ortalama 3 GW güneş ve 2,5 GW rüzgâr enerjisi santrali yapılarak 2030’da her iki yenilenebilir enerji kurulu gücünün yaklaşık 35 GW’ye ulaştırılması hedeflenebilir.
Bu nedenlerle güneş enerjisi dünyamızın geleceği için önemlidir. 2030 yılında 3 GW kurulu güce ulaşmak için araziler yeterli gelmeyecektir. Mevcut su yüzeylerinin hem de buharlaşmayı önlemek adına kullanılması zaruri hale gelecektir.
Ülkemiz su yüzeyler bakımından avantajlıdır. Türkiye’nin toplam kıyı uzunluğu, adalar hariç olmak üzere 8592 km olup, birçok baraj ve doğal göllere sahiptir. Türkiye’deki göller arasında Van Gölü (3.713 km2), Tuz Gölü (1.300 km2), Beyşehir Gölü (656 km2), Eğirdir Gölü (482 km2) büyüklük olarak en büyük göllerdir.
Türkiye’de işletmede 861 adet baraj bulunmaktadır. Türkiye’deki barajlardan Atatürk Barajı 817 km2, Keban Barajı 675 km2, Ilısu Barajı 313 km2, Karakaya Barajı 268 km2, Hirfanlı Barajı 263 km2 yüzey alanına sahiptir. Bu su yüzeylerinin bir kısmı enerji üretiminde kullanılabilir durumda olup, bu potansiyelin değerlendirilmesi gereklidir.
Sıfır karbon hedefi çerçevesinde güneş enerjisinden faydalanması gerekli olup, planlanan kurulu güze ulaşmak için GES kurulmasına uygun karasal alanların kısıtlı olması, tarım alanlarının korunması gibi nedenlerle kullanılmayan su yüzeylerinin değerlendirilmesi gereklidir. Türkiye’de mevcut sulama amaçlı öncelikli olmak üzere, uygun hidroelektrik santrallere ait baraj gölü rezervuarları üzerine yüzer fotovoltaik (PV) güneş panellerle kurulabilecek Yüzer GES Sistemleri de ülkemiz için yenilenebilir enerji potansiyeli sunmayı mümkün kılmaktadır.
